کتاب "تدریس در دوران کرونا" منتخبی از آثار ارسالی مدرسان کانون زبان ایران به جشنواره تجربهنگاری کلاسهای آنلاین کانون است. این کتاب حاوی تجربه مدرسان کانون زبان در کلاسهای آنلاین است؛ از جمله روشهای تدریس آنلاین، مشکلات فراروی آنها، رویکردهای خلاقانهای که مدرسان برای بهینهسازی کلاسهای خود داشتند و تغییرهایی که از نگاه آنها در متدولوژی کانون زبان گنجانده شده است.
چندی پیش گفتوگویی با دکتر مرضیه امامی، مشاور امور پژوهشی کانون زبان ایران درخصوص این کتاب انجام دادیم که میتوانید در اینجا بخوانید. آنچه در ادامه آمده است بخشی دیگر از این گفتوگوست.
سوال: در گفتوگوی قبل به چالشهایی که مدرسان در برگزاری کلاسهای آنلاین با آن مواجه بودهاند و راهکارهایی که در این زمینه اتخاذ کردهاند اشاره شد. در ادامه میخواهیم برایمان از مزیتهای برگزاری کلاس به صورت آنلاین از نگاه مدرسان کانون زبان که در کتاب "تدریس در دوران کرونا" آمده، بگویید؟
آموزش آنلاین پدیدهای نوین و جهان شمول است که اکثر شیوههای عملکرد آموزشی را تحت تأثیر قرار داده است. البته همهگیری کرونا - که اکثر فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی را متوقف نموده - به این موضوع دامن زده است. بعضی صاحبنظران بر این باورند این همهگیری دائمی است و برخی فکر میکنند یک موج موقتی است. عدهای دیگر هم معتقدند که صرفنظر از پاندمی کرونا، باید رویکرد جامعتری نسبت به مقوله "آموزش آنلاین" اتخاذ کرد. فرصتهای بینظیری که آموزش آنلاین، به دلیل بهرهگیری از محتواهای چندرسانهای ایجاد کرده، در کنار حذف ترددهای غیرضروری مخصوصا در کلانشهرها به استفاده بهینه و بیشتر از زمان آموزش و به تبع آن انتقال بهتر مفاهیم و آموزهها منجر شده که در مقوله «آموزش زبان» نیز مفید و ارزشمند است.
فرصت استفاده مدرسان از خلاقیتهای خود، یکی از مزیتهای کلاس آنلاین است که در این کتاب به آن اشاره شده است، به این ترتیب که مدرسان، زبانآموزان را به سمت استقلال سوق داده و زبانآموزان را هوشیار، درگیر و مستقل نگه میدارند. برای مثال، یکی از مدرسان عنوان کرده که در هنگام تدریس گرامر از ارائه توضیحات طولانی و جزئیات زیاد خودداری کرده و در عوض، سعی نموده فیلمها و تصاویر مرتبطی را به اشتراک گذاشته و یا اینکه زبانآموزان را به صورت گروههای دونفره یا چندنفره تقسیم کرده و سپس از آنها میخواسته تا ارتباط بین تصاویر و جملات روی صفحه را پیدا کنند. این تکنیک که یادگیری اکتشافی نام دارد، برای همه گروههای سنی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت، به جای تدریس ساختارها با روشهای قبلی و به صورت مستقیم، از این روش استفاده کرده است.
صرفهجویی در وقت از دیگر مزیتهایی است که به آن اشاره شده که باعث کاهش زمان رفتوآمد، هم برای زبانآموزان و هم مدرسان میشود. همچنین مدرسان مجبور نیستند مانند قبل تعداد زیادی کاربرگ را پرینت گرفته و یا بازیهای کاغذی آماده کنند و به کلاس ببرند، فقط کافی است لینک ورود را به اشتراک بگذارند و به همه اجازه دسترسی به مطالب را بدهند. تلفیق فناوری و آموزش، هم برای زبانآموزان و هم مدرسان جذاب بوده است.
امکان استفاده از تصاویر باکیفیت و رنگی، جذاب کردن مطالب و ساختارهای گرامری با استفاده از شکل، رنگهای مختلف و جدولبندی، قابلیت ضبط کلاسها برای استفاده مجدد، حضور راحت و بدون استرس در فضای منزل بدون ماسک و یا حتی در سفر، تجربه تدریس در خانه بدون استرس ترافیک و مشکل پارک ماشین، اختصاص زمان بیشتر برای سپری کردن در کنار خانواده، احساس امنیت و ایمنی بیشتر در برابر بیماری کووید ۱۹، اختصاص زمان بیشتر برای کارهای عقب افتاده، مطالعه، نگارش و ترجمه و حتی یادگیری زبانهای دیگر از طریق کلاسهای آنلاین کانون زبان و ... از مزیتهایی کلاسهای آنلاین برای زبانآموزان و مدرسان است.
سوال: در این کتاب نقش والدین زبانآموزان در موفقیت کلاسهای آنلاین به چه شکل عنوان شده است؟
در بخشهای مختلفی از کتاب "تدریس در دوران کرونا" به نقش والدین زبانآموزان اشاره شده است. مثلا مدرسی گفته است: "گاهی اوقات از مطالب گرامری و واژگان، کوییز (آزمون) میگرفتم. اگر گاهی زبانآموزی به موقع تکالیفش را تحویل نمیداد، در انتهای ترم، فرصت دیگری برای جبران به او میدادم. با این حال، زبانآموزانی که عملکرد مطلوبی نداشتند را به آموزش معرفی میکردم، تا ضمن تماس با والدینشان، در جریان عملکرد فرزندانشان قرار گیرند". یا دیگری عنوان کرده است: "با ایجاد گروه در واتساپ امکان دسترسی و ارتباط بیشتر با والدین زبانآموزان را فراهم کردم و در نتیجه تعامل بیشتری جهت رفع مشکلات زبانآموزان برقرار شد. اگرچه این مسئله وقتگیر و گاهی حتی دشوار بود، ولی در روند آموزش بسیار مفید بود". مدرس دیگری گفته است: "از والدین خواستم هر جمعه در گزارشی صوتی، عملکرد و مشکلات فرزندشان را به من منعکس کنند تا با کمک هم، آنها را برطرف کنیم. از همان جلسات اول، استقبال فوقالعادهای از این برنامه شد و نتیجه آن بسیار درخشان بود."
سوال: بر اساس آنچه در این کتاب آمده، مدرسان این مجموعه آموزشی برای تقویت مهارتهای گفتاری در کلاسهای آنلاین از چه روشهایی بهره بردهاند؟
یکی از مدرسان در این خصوص عنوان کرده است: "پیش از این در کلاسهای حضوری فقط میتوانستم زبانآموزان را با سؤالهایی پیرامون موضوع و کتاب ترغیب به صحبت کنم؛ در حالیکه در کلاسهای آنلاین مخصوصا در سطوح پیشرفته، با در اختیار داشتن اینترنت، فرصت به اشتراکگذاری عکس یا مطالب آموزشی مختلف برای ترغیب زبانآموزان وجود دارد. یا مدرس دیگری گفته: "با تشویق و انگیزه دادن توانستم زبانآموزان بیانگیزه و غیرفعال را نیز به شرکت در فعالیتها و در نتیجه، صحبت کردن حتی به میزان اندک، وادار کنم. بدینترتیب، زبانآموزان بیانگیزه و خاموش برای کسب تشویق، تحسین و اعتبار آموزشی از سوی مدرس، در فعالیتها شرکت میکردند و از این راه توانستم مهارت گفتاری را که مهمترین بخش تولید زبانی است، با بهرهگیری از موضوعات مورد علاقه زبانآموزان و ایجاد انگیزه در آنها بهبود بخشم". یا دیگری که برای تقویت مهارت گفتاری زبانآموزان گفته: "کلیپهای کوچک ویدئویی را بارگذاری میکردم. این فعالیت با استقبال بچهها روبهرو شد و با اینکه استفاده از این ویدئوکلیپها در متدولوژی تعریف نشده است، به نظرم دسترسی به کلیپهای آموزشی مناسب در کلاس ضروری است".
سوال: کتاب "تجربهنگاری کانون زبان ایران" را چگونه میتوان تهیه کرد؟
علاقهمندان میتوانند این کتاب را از فروشگاه مرکزی کانون زبان ایران واقع در خیابان مطهری، خیابان فجر، نبش غفاری تهیه کنند.